Kaya Bariyeri

 Çeşitli süreksizliklere sahip bir şev yüzeyindeki kaya ve taş düşmelerine karşı en ideal kaya ıslah çözümü bulmak önemlidir. Çoğu zaman tüm şev yüzeyinin kaplanması mümkün değil ya da daha maliyetlidir. En ideal yöntemin belirlenmesinde şev yüzeyinin simüle edilip elektronik ortama aktarılarak taş düşme analizi yapılması ve çıkan sonuç ışığında yapılacak uygulamalara karar verilmesi en doğru sonucu verecektir. Taş düşmesi simülasyon programları ile tüm yüzey şekli, jeolojik formasyon, şev yüzeyi morfolojisi, süreksizliklerin lokasyonu, büyüklüğü ve şekli gibi değişkenler bir programa yüklenmesi sonrasında olası kaya düşmeleri simüle edilir. Bu simülasyonda olası kaya düşmelerinin rotaları, düşen kayaların yoğunlaştığı yerler, en yüksek sıçrama, ortalama sıçrama yükseklikleri gibi bir çok veri toplanır. Bu veriler bariyer uygulamalarına ve yerlerine karar verirken temel belirleyici değerleri oluşturmaktadır. Enerji kırıcı bariyer (kaya bariyeri) belirli yükseklikte çelik direkler ve bu direklerin arasına gerilmiş ağ/ağlar dan imal olur. Bariyerler sertifikalı ve sertifikasız olarak ikiye ayrılır. Avrupa menşeili bir sertifika olan ETAG027 firmaların ürettikleri bariyerler için uluslararası geçerlilikte bir sertifika vermektedir. Sertifikalı bariyerler farklı yüksekliklerde, 500kN dan 10i000kJ e kadar üretile bilmekle bilmektedir. Üretici firmanın tasarımına göre direkler arası mesafe değişmekle birlikte ortalama 10m direk arası mesafeye sahiplerdir. Sertifikalı bariyerler üretici firmaya göre kullanılan malzemelerde ve tasarımlarda değişiklikler göstermektedir. Bu tasarımlar ETAG027 için de belirleyici dir ve tasarımda yapılabilecek bir değişiklik bariyerin sertifika ihlaline neden olabilir. Genelde bariyer kapasitesi arttıkça bariyerde kullanılan ağ olarak basit tel ve yüksek kapasiteli halka ağ ya da yüksek kapasiteli çelik halat ağ birlikte kullanılır. Bazı üretici firmaların 3000kJ e kadar tek katman karbonla güçlendirilmiş çelik ağlar ile yaptıkları bariyerler mevcuttur. Bu bariyerler maliyet açısından daha uygun olmakla birlikte çift katman ağlarla yapılan bariyerlerle kıyaslandığında risk gerçekleşip kaya düşmeleri yaşandığında tek katman bariyerlerdeki tahribatın daha yüksek olduğu ve onarım maliyetlerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Yapılan yarma şev analizi ve taş düşmesi simülasyonu sonrası kaya ıslah çözümü olarak tek katman bariyer kullanılabileceği gibi bariyerler üst üste 2 ya da daha çok katman olarak ta tasarlanabilir. Seçilen bariyer kapasitesi ve yüksekliğinde ise belirleyici olan yarma yüzeyin simülasyon verileridir.
ETAG027 sertifikası almak üretici firmalar için maliyetli ve zaman alan bir süreçtir. Gerek üretici firmalar gerekse tedarikçi firmalar kendi hesaplarını yapıp istedikleri kapasite ve yükseklikte bariyerler de yapmaktadır. Büyük fiyat farkları nedeniyle bu sıklıkla tercih edilen bir seçenektir. Bu bariyer tasarımları öncesinde bir teste tabi tutulmadığı için tercih edilmesi halinde ihtiyaç duyulan kapasitenin üzerinde bir bariyer tercih edilip geniş bir tolerans bırakılması güvenlik açısından uygun olacaktır.